You are currently viewing SPRITE LIGHTNING – ΑΣΤΡΑΠΕΣ ΣΤΗ ΜΕΣΟΣΦΑΙΡΑ, ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΡΑΤΟΣΦΑΙΡΑ!

SPRITE LIGHTNING – ΑΣΤΡΑΠΕΣ ΣΤΗ ΜΕΣΟΣΦΑΙΡΑ, ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΡΑΤΟΣΦΑΙΡΑ!

Η θέα ενός Red Sprite από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, στα δεξιά της εικόνας πάνω από μια καταιγίδα. Το φωτεινό αντικείμενο στον ουρανό είναι η Σελήνη. Ο Ωρίωνας φαίνεται επίσης να ανατέλλει στον ορίζοντα. Credit: NASA, Expedition 44

Τον 21ο αιώνα θα νομίζατε ότι έχουμε κατανοήσει πλήρως το φαινόμενο των κεραυνών. Μα υπάρχει ένα παράξενο είδος αστραπής, που ανακαλύφθηκε μόλις το 1989, το οποίο δεν είναι τόσο κατανοητό. Το φαινόμενο ονομάζεται SPRITE* και αφορά αστραπές προς το διάστημα. Ηλεκτρικές εκκενώσεις από την κορυφή των νεφών προς τα εξώτερα όρια της ατμόσφαιρας και όχι από τη βάση τους προς το έδαφος. Οι αστραπές Sprite εμφανίζονται πάνω από έντονες καταιγίδες, πολύ πάνω, σε ύψος 50 με 90 χιλιομέτρων, στο στρώμα της ατμόσφαιρας που ονομάζουμε Μεσόσφαιρα και βρίσκεται πάνω από τη Στρατόσφαιρα! Αυτό μοιάζει αδιανόητο αν σκεφτεί κανείς ότι τα περισσότερα σύννεφα φτάνουν περί τα δώδεκα χιλιόμετρα σε υψόμετρο – προφανώς η επιρροή τους εκτείνεται πολύ περισσότερο.

*SPRITE =
Stratospheric/mesospheric
Perturbations
Resulting from
Intense
Thunderstorm
Electrification

Image Credit: University Alaska Fairbanks

Τα Sprites είναι εξαιρετικά γρήγορες και ασθενείς ηλεκτρικές εκκενώσεις, μα όλο και πιο ευαίσθητες ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές, μας έχουν δώσει εκπληκτικές φωτογραφίες.

Κάντε κλικ εδώ και δείτε τη φωτογραφία του Stephen Hummel: Μυστηριώδεις εκρήξεις φωτός στην ανώτερη ατμόσφαιρα μοιάζουν στιγμιαία με γιγάντιες μέδουσες. Το κόκκινο χρώμα οφείλεται σε διεγερμένα άτομα οξυγόνου στην ανώτερη ατμόσφαιρα, ο ίδιος λόγος που και το Σέλας μερικές φορές ακτινοβολεί στο κόκκινο.

Τα Sprites είναι δύσκολο να φωτογραφηθούν όχι μόνο γιατί είναι αμυδρά, μα γιατί εμφανίζονται πάνω από τις καταιγίδες. Μπορούμε να τα δούμε μόνο πάνω από μακρινές καταιγίδες στον ορίζοντα, εάν είμαστε πιο κοντά τα ίδια τα σύννεφα τα κρύβουν. Εκτός αν έχουμε ένα καλύτερο σημείο παρατήρησης, πάνω από τα σύννεφα, πολύ πιο πάνω, από το διάστημα για παράδειγμα, όπως η αρχική φωτογραφία από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Πρόσφατα, βίντεο υψηλής ταχύτητας καταγράφουν πώς αναπτύσσονται τα sprites, όπως το επόμενο.

Τα Sprites λαμβάνουν χώρα στη Μεσόσφαιρα (οι περισσότεροι μετεωρίτες καίγονται επίσης στη μεσόσφαιρα). Τα σύννεφα και όλες σχεδόν οι καιρικές συνθήκες εμφανίζνοται στην Τροπόσφαιρα. Credit: Randy Russell, UCAR

Το περίγραμμα του Διαστημικού Λεωφορείου Endeavour διαγράφεται στην ατμόσφαιρα. Το πορτοκαλί στρώμα είναι η Τροπόσφαιρα, το λευκό η Στρατόσφαιρα, και το μπλε η Μεσόσφαιρα. Το σκάφος βρίσκεται σε τροχιά σε υψόμετρο άνω των 320 χιλιομέτρων, πολύ πάνω και από τα τρία στρώματα. Credit: Space Station Expedition 22 Crew, NASA

Κώστας Σακκάς