Τρεις χώρες, ΗΠΑ, Κίνα και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, επιχειρούν εκτοξεύσεις για τον Άρη τέλος Ιουλίου. Από το πλήθος των διαστημοσυσκευών που έχουμε κατά καιρούς στείλει στον Κόκκινο Πλανήτη, έξι δορυφόροι βρίσκονται σήμερα σε τροχιά και τον μελετούν από ψηλά και δύο συσκευές παραμένουν σε λειτουργία στο έδαφος, το InSight (lander) και το Curiosity Rover. Αν όλα πάνε καλά, σε μερικούς μήνες θα έχουμε δύο επιπλέον δορυφόρους, ένα ακόμη lander και δύο ακόμη οχήματα στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη. Στη φωτογραφία ο Βόρειος Πόλος του Άρη. Image Credit: ESA/DLR/FU Berlin, CC BY-SA 3.0 IGO
Μέχρι σήμερα επιτυχείς προσεδαφίσεις στην επιφάνεια του Άρη έχουν μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες και όχι μία μα οκτώ φορές! Ευρώπη και Ρωσία έχουν προσπαθήσει από δύο φορές ανεπιτυχώς. Η προσεδάφιση είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Αρχικά απαιτείται θερμική ασπίδα για τη μείωση της ταχύτητας μέσω της τριβής στην ατμόσφαιρα, στη συνέχεια ανάπτυξη αλεξιπτώτων και τέλος πύραυλοι επιβράδυνσης καθώς στην αραιή ατμόσφαιρα του Άρη τα αλεξίπτωτα από μόνα τους δεν είναι αποτελεσματικά.
Το παράθυρο εκτόξευσης κλείνει στις 15 Αυγούστου. Ο Άρης έρχεται κοντύτερα στη Γη κάθε δύο περίπου χρόνια, όταν η Γη περνάει μεταξύ Ήλιου και Άρη. Αν οι αποστολές καθυστερήσουν την εκτόξευση πέρα από τις 15 Αυγούστου, θα πρέπει να περιμένουν το επόμενο παράθυρο εκτόξευσης το 2022. Δυστυχώς τόσο ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος όσο και η Ρωσία ανέβαλαν προγραμματισμένες εκτοξεύσεις για τον Άρη λόγω καθυστερήσεων.
Οι νέες αποστολές είναι:
ΗΠΑ – NASA: Perseverance Rover
Καλλιτεχνική απόδοση. Το Perseverance μοιάζει με το Curiosity μα με ενισχυμένες ικανότητες. Credit: NASA/JPL-CALTECH
Η NASA θα στείλει ένα νέο rover το Perseverance (Επιμονή) με στόχο να απαντήσουμε στο ερώτημα αν ο Άρης διάθετε ζωή στο παρελθόν, όταν καλύπτονταν από μεγάλες επιφάνειες νερού. Για πρώτη φορά αποστολή θα διαθέτει μικρόφωνο που θα καταγράφει τους ήχους του Άρη. Μία συσκευή θα δοκιμάσει να εξαγάγει οξυγόνο από το διοξείδιο του άνθρακα της λεπτής ατμόσφαιρας του Άρη, με απώτερο στόχο χρησιμοποίηση παρόμοιων συσκευών από τους μελλοντικούς αποίκους του Άρη. Επίσης με ένα τρυπάνι, δείγματα εδάφους θα συλλέγονται, θα σφραγίζονται σε κυλινδρικές κάψουλες και θα αποτίθενται στην επιφάνεια, με σκοπό την περισυλλογή τους από μελλοντική αποστολή και επιστροφή τους στη Γη. Θα δοκιμαστεί επίσης ένας νέος τρόπος προσεδάφισης: με κάμερα θα συλλέγονται δεδομένα και θα συγκρίνονται σε πραγματικό χρόνο με εικόνες τις επιφάνειας, ώστε το σκάφος να εκτελεί ελιγμούς αποφυγής επικίνδυνου εδάφους, μέρη με ογκόλιθους ή με μεγάλες κλίσεις.
Το μικρό drone ελικόπτερο Ingenuity που θα κουβαλάει μαζί του το Perseverance Rover. Credit: NASA/JPL-CALTECH
To Perseverance Rover θα κουβαλάει μαζί του και το πρώτο ελικόπτερο (drone ) που θα δοκιμάσει πτήση σε έναν άλλο πλανήτη. Το μικρό drone ονομάζεται Ingenuity (Επινοητικότητα). Αποτελεί ένα πείραμα. Η ατμόσφαιρα του Άρη είναι 99% λιγότερο πυκνή από αυτή της Γης, καθιστώντας δύσκολη την πτήση του ελικοπτέρου.
Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα: Hope
Ο δορυφόρος Hope των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Cretid: AETOSWire
Ο δορυφόρος Hope (Ελπίδα) θα διεξάγει μία λεπτομερή έρευνα της ατμόσφαιρας του Άρη και το πως αυτή αλληλεπιδρά με τον ηλιακό άνεμο και χάνει υδρογόνο και οξυγόνο. Μελετώντας τη διάβρωση της ατμόσφαιράς του Άρη, μελετούμε το πως με την πάροδο του χρόνου ο Άρης έχασε την ικανότητα να φιλοξενεί νερό σε υγρή μορφή στην επιφάνειά του. Επίσης στόχος του Hope είναι η καταγραφή ενός παγκόσμιου χάρτη με το κλίμα του πλανήτη στη διάρκεια ενός πλήρους Αρειανού έτους. Θα είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται κάτι τέτοιο.
Κίνα: Tianwen-1
Tianwen-1, καλλιτεχνική απόδοση του lander με επάνω του το rover. Credit: CNSA
Μετά την επιτυχημένη αποστολή ενός rover στην απομακρυσμένη πλευρά της Σελήνης, η Κινεζική Εθνική Υπηρεσία Διαστήματος (China National Space Administration – CNSA) ανεβαίνει επίπεδο με μία φιλόδοξη αποστολή στον Άρη, που περιλαμβάνει έναν δορυφόρο σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη, ένα lander (σκάφος στην επιφάνεια) και ένα rover (ρομποτικό όχημα). Η αποστολή ονομάζεται Tianwen που σημαίνει “αναζήτηση για ουράνια αλήθεια”.
Το rover θα είναι εξοπλισμένο με ραντάρ που θα ανιχνεύει υπόγειους θύλακες νερού. Ακόμη και στην περίπτωση που αποτύχει η προσεδάφιση, ο δορυφόρος που θα παραμείνει σε τροχιά θα διαθέτει μία υψηλής ανάλυσης κάμερα, εφάμιλλη της κάμερας HIRISE του Mars Reconnaissance Orbiter (MRO), για λεπτομερή καταγραφή της επιφάνειας του Κόκκινου Πλανήτη.
—
Κώστας Σακκάς